Zijflappen of Stuurvinnen

Het inhangen van het zwaard
Monteren zwaard

Op Youtube stuitte ik op een interview met Theo Lansing in Oldenzaal die zelf in zeven jaar een jachtbotter heeft gebouwd. Voorwaar een prestatie van formaat. Dat vond de interviewer, die het steevast over ‘een zeilboot’ had, ook. Hij zag aan beide kanten van de zeilboot van die ‘zijflappen of stuurvinnen’ hangen.
‘Waar zijn die eigenlijk voor?’

‘Ze zijn in een hoek verstelbaar van 2 tot 5 graden en dienen om de drift te beperken,’ zo legde de bouwer uit. Van een driftig schip had de interviewer echter nog nooit gehoord, dus hij vroeg veiligheidshalve maar niet verder.

Bij leken leiden de zwaarden van Nederlandse rond- en platbodems altijd tot de meest wonderlijke verklaringen. Gidsen bij toeristische rondleidingen en anderen die het weten kunnen hoor je steevast vertellen dat die zijflappen voor de stabiliteit van het schip zijn. Want ja, anders zou zo’n schuit toch zomaar kunnen kapseizen?

Ook in het buitenland roepen de zijzwaarden van onze MK 63 altijd vragen op. ‘Dat zijn onze vleugels,’ zei ik dan weleens, zeker als we net met gang een haven waren binnengezeild. ‘Wij zijn ‘Der Fliegende Holländer’ of ‘The Flying Dutchman’. Maar op de een of andere manier geloofde men dat dan niet.

Voor wie het écht wil weten: een botter mag dan boven water zo rond zijn als een ei, van onderen is hij zo plat als een dubbeltje. Daardoor konden de vissers overal hun netten uitzetten in het relatief ondiepe water van de Zuiderzee. De zwaarden fungeren als kiel. Je gebruikt er altijd maar één tegelijk. Bij vroegere scheepstypen en in sommige andere landen werd oorspronkelijk ook maar één zwaard gebruikt, dat bij het overstag gaan telkens werd losgehaakt, naar de andere kant van het schip gebracht en daar weer aangehangen.

Dan zijn twee zwaarden toch wel handiger, vind ik. Bij wind achter zijn beide zwaarden opgehaald, maar bij zijdelingse windrichtingen wordt het zwaard aan lijzijde neergelaten, de kant die van de wind is afgekeerd en waar het zeil staat. Zonder weerstand van een kiel of zwaard zou een rond- of platbodem bij zijwind anders zijn koers niet kunnen houden en dwars wegdrijven. Peter Dorleijn legt het nog even uit op dit filmpje op Youtube: Vlootschouw Enkhuizen 1993 25 jaar Vereniging Botterbehoud.

Anita Muller

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Translate »